Het U-proces van rups tot vlinder
Het concept ‘U-proces’ wordt gebruikt om de logica van natuurlijke veranderings- en transformatieprocessen te beschrijven. Het U-proces kan zowel betrekking hebben op culturele, structurele als individuele veranderings- en transformatieprocessen. Transformatie gaat gepaard met differentiatie van een bepaald niveau van ontwikkeling. Op de ontwikkelingslijn van het ‘zelf’ leidt dat tot een ervaring van desintegratie en crisis. Differentiatie is nodig om de verschillende aspecten die daarin verschijnen te kunnen overstijgen en omvatten. Dat is wat ‘groei’ en ‘ontwikkeling’ is. Maar voordat het zover is gaat de persoon door een ‘dark night of the soul’. Het oprijzen uit die ‘dark night’ is het werkelijke transformatieproces. Het proces van differentiatie, ‘dark night’ en verrijzen en groeien naar een volgend niveau wordt hier onder beschreven als een dubbel U-proces.
Het U-proces in niveaus van bewustzijn
Wat je ziet wordt bepaald door je perspectief. Je perspectief kun je zien als een lens. Jouw lens is de manier waarop je naar de wereld kijkt. In de evolutie van de mens zien we opeenvolgende wereldbeelden opdoemen die als lenzen functioneren. Het traditionele wereldbeeld ging vooraf aan het moderne wereldbeeld. Na de moderne tijd is het postmoderne wereldbeeld verschenen.
Ook ieder individu gaat van een kinderlijk niveau van beschouwen naar een adolescent en later een meer volwassen niveau van beschouwen en overzicht. In ons overleven identificeren we ons met onze manier van kijken. Maar iedereen komt wel eens aan het einde van de mogelijkheden van zijn perspectief. Dat kan je wereldbeeld en je ‘zelfidentiteit’ in crisis brengen. Je glijdt dan als het ware het dal in en kan tijdelijke de klust kwijtraken.
Vanuit conventioneel perspectief wordt dat als ongewenst gezien. Vanuit het bewuste perspectief is dit een gouden kans om te ontdekken wie je bent en waarvoor je er bent. Deze tocht is hier onder weergegeven als een U-proces. Na een crisis kun je weer opkrabbelen en weer ‘normaal’ verder gaan waar je gebleven was. Je kunt dan wellicht wel een volgende fase van ego-ontwikkeling in, maar niet een trans-ego of post-formele ontwikkeling. Dat kan pas als je een tweede U-proces doorloopt. Daardoor komen de hogere niveaus van ontwikkeling die gevoed worden door non-duale staten van zijn vrij. Voor bewuste ontwikkeling is daarom een dubbel U-proces de aangewezen weg.
Het U-proces van 'Staten van Zijn'
Wat je ziet wordt niet alleen bepaald door de inhoud van je denken, maar ook door de toestand, of ‘staat van zijn’ van je geest. Net zoals je met een gewone verrekijker andere dingen ziet dan met een infrarood-kijker. Zo kan je geest in een staat van zijn verkeren die ook wel bekend staat als ‘de natuurlijke houding’. Je ziet de dingen die aan je verschijnen als vanzelfsprekend en reëel. Maar je geest kan ook in een staat van zijn verkeren, van waaruit het meteen doorzien wordt dat alles wat je ziet, bemiddeld is door je perspectief. Je doorziet het perspectief nemen an sich. Zo beschouwd bepaalt de ‘staat van zijn’ van je geest welke fenomenen je ziet en welke status ze hebben. Het vergt bewuste ontwikkeling om hierin steeds dieper te komen. Bij elke volgende diepte ga je door een ‘crisis’ heen van datgene wat je tot op dat moment voor vanzelfsprekend en reëel aannam. Dit staat bekend als een U-proces dat gaat van ‘waarnemen’ (grofstoffelijk bewustzijn) naar ‘denken/voelen’ (subtiel bewustzijn) en uiteindelijk naar in het heden ‘rusten in gewaarzijn’ (causaal bewustzijn). Daardoor kun je meer vrij zijn van alle dingen in je leven. Vanuit het bewuste perspectief is dit tweede U-proces de voorwaarde om het eerste U-proces meer te kunnen laten zijn dan gewoon weer opkrabbelen in ‘weer normaal’. Het vrij komen van de dingen (2e U-proces) is daarom een voorwaarde om echt vrij te kunnen zijn in de dingen. Waar deze twee processen elkaar beginnen te voeden vindt er een transformatie van je hele wezen plaats. (Zie uitgebreide beschrijving.)