De invulling van de vrije geslachtsidentiteit
In een postmoderne context waarin alle vaste definiëringen losgelaten en gedeconstrueerd zijn, bestaan ‘de man’ en ‘de vrouw’ niet meer. De geslachts-identiteit is zo onbepaald, dat een jongen er voor kiezen om wat meer jongensachtig te worden, of wat meer vrouwelijk of een meer geslachts-onbepaalde identiteit aan te nemen. Dat geldt uiteraard ook voor het meisje. Maar er is meer aan de hand.
Patriarchaal en matriarchaal bestaan nu allebei
In het huidige tijdperk is er in een aantal maatschappelijke velden meer waardering voor ‘het vrouwelijke’. Zeker in de ‘zachte’ beroepen. Daar heeft de vrouwenemancipatie tot een brede waardering voor ‘het vrouwelijke’ geleid. Anders gezegd, daar is geen neutraliteit. Er wordt niet, zonder voorkeur en neutraal gekeken, welke geslachtsidentiteit het beste bij iemand past. Er is daar eerder een voorkeur voor het vrouwelijke, zoals er vroeger een voorkeur voor het mannelijke was. De voorkeur voor het mannelijke bestaat in andere maatschappelijke sferen nog steeds. Maar het gaat er mij niet om of het eerlijk verdeeld is.
Voorkeur voor ‘vrouwelijk’ werkt verschillend uit voor jongens en meisjes
Het punt is dat in de huidige ‘geslachts-identiteits-vrije’ cultuur een voorkeur voor ‘het vrouwelijke’ heel anders uitwerkt dan de voorkeur voor een bepaalde ‘vrouwelijkheid’ in een patriarchale context. In een patriarchale context hebben zowel vrouwen als mannen te maken met een mannelijke voorkeur over wat de identiteit van een man of een vrouw zou moeten zijn. Dat bracht bepaalde problemen met zich mee, zowel voor mannen als voor vrouwen. Het meisje zocht daar naar wat een man vond dat ze behoorde te zijn. Maar ze bleef zoeken naar een vrouwelijke geslachtsidentiteit. Maar waar nu vrouwelijke waarden, in een geslachts-identiteits-vrije cultuur, de boventoon gaan voeren, kan een jongen ook aangemoedigd worden, op te houden met te zoeken naar zijn mannelijke identiteit. In de Volksrant stelde Aleid Truijens het eens als volgt: De ideale jongen is tegenwoordig een meisje en de echte jongen een adhd’er.
‘Rechte lijnen’ moeten ook ‘Cirkels’ worden
Sterker nog, in een ‘geslachts-identiteitsvrije’ cultuur waar het niet meer om lijnen, doelen en spanning gaat, maar meer om cirkels, gesprekken en een veiligheid, kan dat in het uiterste geval een cultuur opleveren waarin jongens qua identiteit ook maar beter meisjes kunnen worden. Dat gaat veel verder dan dat een meisje in een patriarchale context naar haar, door mannen goedgekeurde vrouwelijkheid zoekt. Dat zal uiteraard voor meisjes ook geen pretje zijn geweest. Maar waar in een ‘geslachtsididentiteitsvrije’ postmoderne situatie jongens wellicht maar beter meisjes kunnen worden, kan een jongen ophouden om naar zijn ‘mannelijke’ geslachtsidentiteit te zoeken. De heilloze gevolgen van deze weg voor jongens wordt vooral in het onderwijs zichtbaar, maar bestaat ook in vele gezinssituaties. En natuurlijk is er ook een patriarchale situatie waarin een ‘Angel Merkels’ of ‘Margeret Thatchers’ ontstaan met een aan de mannencultuur aangepaste vrouwelijkheid. Maar die patriarchale cultuur behelst niet dat het vrouwelijke wellicht niet meer nodig was. In een patriarchale cultuur krijgt het vrouwelijke ‘alleen’ een meer door mannen gevormde vrouwelijkheid.
Bestaat het mannelijke en het vrouwelijke dan toch?
In de postmoderne tijd pleegt met nogal eens te denken dat alles een kwestie van interpretatie is. Extreem gezegd ‘als je er maar anders over denkt is het ook anders’. Dus als vrouwelijke waarden zo waardevol zijn, waarom zouden jongens er dan niet naar gaan leven?
Nu blijkt echter uit neurologisch onderzoek dat jongens en meisjes wel degelijk verschillend zijn.
Een leuk alledaags voorbeeld: Mannen die gestrest thuis komen, krijgen nog meer stres, als ze er over gaan praten. Überhaupt leidt praten bij hen in dat geval tot meer stres. Bij een vrouw werkt het precies andersom. Zij ontspant als ze kan praten. Dus er bestaan wel degelijk werkelijke sekseverschillen. Maar rechtvaardigt dat de vraag, welke geslachtsidentiteit bij een man of een vrouw hoort. We zijn in ieder geval niet zo vrij om ongestraft van jongetjes maar meisjes te maken of meisjes aan te passen aan de wensen van mannen.
Hi hi, dit wordt leuk! Daar gaan we dan.
Ik zie het verschil niet zo. In een matriarchale omgeving blijven er mannelijke rollen te vervullen, zoals reparaties in huis, de vuilnis buiten zetten. De man kan zich uitleven in kracht en lineair denken in het vrouwelijk rolmodel. Dat was ooit omgedraaid, waar het vrouwenbeeld vanuit de mannelijke werd bepaald en dat is in een hoop gebieden nog zo, maar er zijn nu omgevingen, zoals het onderwijs, waar het vrouwelijke de boventoon voert.
Moeten we niet gewoon met zijn allen (man/vrouw) alert zin op wat onze kinderen (meisje/jongen) nodig hebben en daarin voorzien? Een beetje worstelen, stoeien, over vuren heenspringen met papa en dan het gesprek met mama voeten over hoe het voelde..
Hi hi, ik moet hier toch ook gewoon een beetje om lachen. Altijd mooi onderwerp, Mauk!
Lieve Janneke,
Oplossingen in het dagelijkse leven zijn belangrijk en ook waardevol als dat uitgevoerd kan worden. Anderzijds kunnen mensen niet bij ‘wil’ ontsnappen aan gegroeide culturele contexten. Ook al los je het ‘goed’ en wijs op, dan betekent dat nog niet dat het bewustzijn in de cultuur daar aan toe is. Mensen op scholen en andere meer van vrouwelijke waarden voorziene contexten zoeken ook naar oplossingen en zijn uiteraard ook bezig. Toch komen ze met vragen over hoe dit verder moet. Inmiddels zijn meisjes over het algemeen succesvoller dan jongens in het onderwijs. Zou dat aan het onvermogen van leraren liggen om oplossingen te kunnen bedenken, of aan het gebrek aan intelligentie bij jongens, of is er meer aan de hand? Volgens mij is het zinvol om naar de diepere grond van deze problematiek te kijken.