Ik weet hoe ik mijn leven moet leiden!?
Als volwassen mens weet je toch hoe je je leven moet leiden? Maar wat als dat even niet zo blijkt te zijn? Ik gebruik de term ‘volwassenenschaamte’ voor het gevoel wat dan op kan komen. Een schaamte die opkomt, als je je helemaal niet goed voelt over je leven, terwijl je vindt dat je er een goed gevoel over zou moeten hebben. Of een schaamte omdat je vindt dat je ervoor had moeten zorgen dat het prima met je ging. Wat nu?
Verborgen volwassenenschaamte
Met de vraag ‘Hoe gaat het?’, wordt in onze postmoderne cultuur vaak bedoeld ‘hoe voel je je over je leven?’. Meestal is het antwoord ‘goed’. Het woord wordt vaak uitgesproken met een intonatie van geruststelling. Een soort geruststelling dat er niets ernstigs aan de hand is. In de trant van: ‘Ik red me wel en ben niet geïnteresseerd in je bemoeienis’; ‘laat me maar met rust’.
Afsluiten en wegmoffelen van volwassenenschaamte
Met dit gedrag verhullen we de schaamte dat het ook regelmatig niet lukt. Erger nog, we sluiten ons af voor onze twijfels en gaan zwijgen over wat er zich werkelijk in ons afspeelt. Omdat de gedachte dat er ‘met mij iets mis is’ ondragelijk is, gaan mensen hun gevoelens van onvrede wegstoppen. Hard werken, vertier zoeken, wat meer drinken, jezelf verdoven achter de TV helpen daarbij. Maar daarmee raken we de toegang tot onszelf verder kwijt.
De opmaak van de buitenkant
Dat is een manier van leven waarin mensen hun kwetsbaarheid verbergen, niet alleen voor de ander maar ook voor zichzelf. In plaats daarvan kan nog altijd de buitenkant opgepoetst worden. De lastige gevoelens aan de binnenkant, kunnen gecompenseerd worden door een houding waarmee de buitenkant opgetuigd wordt. ‘Ik vind dat het me goed moet gaan en daarom straal ik uit dat het me goed gaat.’ Voor de spiegel kan bekeken worden of de juiste uitstraling aanwezig is.
Je bent toch opgevoed?
We zijn toch opgevoed tot volwassene opdat van ons verwacht mag worden dat we het leven op bevredigende wijze kunnen leven? Dit zit er zo diep in, dat we geloven dat er iets mis moet zijn gegaan, als de praktijk anders uitwijst. We moeten ons goed voelen. Zo niet, dan is er iets niet goed en is er kennelijk iets verkeerd gegaan. En soms willen we ook onze ouders niet teleurstellen. Zij hebben immers meestal erg hun best gedaan.
De omstandigheden maken het allemaal begrijpelijk
Er kan een moment komen dat we moeten erkennen dat het allemaal niet zo is als we willen. Maar dan kan ‘mopperen’ en ‘verklaringen geven’ de uitlaatklep en oplossing lijken. Waarom voel je je niet goed? Ja natuurlijk omdat in het verleden ……, het werk, de relatie enz enz. En de uitwisseling daarover is een soort symptoombestrijding. Het ventiel wordt wat open gezet, de druk gaat er even af, zonder dat werkelijk naar binnen wordt gegaan.
De wijsheidstradities melden iets anders
In de Westerse cultuur, waarin het verantwoordelijke individu in de maakbaarheid gelooft, is het logisch dat we denken dat wij ‘het verkeerd gedaan’ hebben. Maar waarom bestaan er dan vele tradities van duizenden jaren die bezig zijn met de vraag hoe we als mens gelukkig kunnen worden? En kan de psycholoog dat wel even vervangen?
Je intuïtie verwijst naar je potentie en je mogelijkheden
Volwassenenschaamte kan ook een uiting zijn dat je nog niet bent, wie je zou kunnen worden. Dan ben je in ieder geval niet onverschillig geworden voor je mogelijkheden! Je schaamte is dan niet alleen een gevoel waarvan je kleiner wordt, maar een intuitie die je iets te zeggen heeft. Je schaamte is productief en vertelt je dat je leven je potentieel meer te bieden heeft. Schaamte verwijst dan niet naar je onvermogen, maar naar je potentie. Je kijkt niet vanuit een ‘pathologisch’ perspectief, van waaruit er iets verkeerd gegaan is en er iets met je aan de hand is. Maar vanuit een ‘ontwikkelingsperspectief: Er komt onvrede in je omhoog, wat ernaar verwijst dat je verlangt naar meer kwaliteit dan er nu is. Meer over de Emotie Schaamte >
‘Bewust onbekwaam zijn’ is een volgend ontwikkelingsniveau
Vanuit een conventioneel perspectief is er iets verkeerd gegaan. Maar vanuit het bewuste perspectief is deze situatie een gouden kans. Dat is ‘het’ uitgelezen moment om je ontwikkeling ter hand te nemen. Je hebt het bewustzijnsnivau van ‘bewust onbekwaam zijn’ bereikt. En dat is geen zwaktebod, maar een realistisch en moedig perspectief. Je neemt de ‘gok’ dat je voorbij je frustratie en onvermogen kunt komen. Dank je wel als je daar bent aangekomen!
Beter begin bij goed
Ik heb zelf lang getwijfeld voordat ik mijn ontwikkeling ter hand nam, toen ik in mijn ‘volwassenenschaamte’ terecht kwam. Ik vond dat, als ik mijn ontwikkeling ter hand nam, ik erkende dat er iets mis met we was. En dat wilde ik niet.
Maar vanuit een ontwikkelingsperspectief hoeft dat gelukkig ook niet. Vanuit dat perspectief kun je open en eerlijk onderkennen hoe je leven nu werkt: je weet het vaak niet. En dat geeft de mogelijkheid om op weg te gaan. Er is niets verkeerd gegaan. Het is zoals het is. En waarom zou dat niet ‘goed’, of in ieder geval voor nu even ‘goed genoeg’ noemen. Zeker als er meer mogelijk is.
Benut de Opening die er is
Voel je je aangemoedigd je ontwikkeling ter hand te nemen? Dan is er wellicht nu een Opening in je.
Daarom heet de eerste training van het curriculum van de Omega Levensschool ook de ‘Opening’.
Wil je persoonlijk kennismaken? Kom dan naar een Open Avond van de Omega levensschool, of kom eens praten.
Meer over de potentie van schaamte:
– Schaamte en innerlijke waardigheid
– Schaamte en ethiek
– Schaamte en moraal
Update 7 oktober 2025.
Dank je voor de opfrissende woorden lfs verina
Wauw wat een prachtige uitleg hoe schaamte vanuit ontwikkelingsperspectief je bewust maakt van mogelijkheden. En ja de Opening is bij uitstek een driedaagse om die mogelijkheden te ontdekken en onderzoeken.
Ontwikkeling gaat altijd door
Dankjewel Mauk
Inderdaad Mauk, zo is het. Zoals je zegt: “Je schaamte is dan niet alleen een gevoel waarvan je kleiner wordt, maar een intuitie die je iets te zeggen heeft. Je schaamte is productief en vertelt je dat je leven je meer te bieden heeft.” Ik ervaar regelmatig een warm, wringend gevoel in mijn hartgebied. Erg ongemakkelijk. Er zit een ‘potverdorie het is nog niet los daar’ in mij hierover. En er zit ook een ‘weten’ over dat dit gebied zich aan het openen is. En niet weet hoe dat moet. Het gebeurt gewoon, alsof het een deur is die niet weet of ie open of dicht moet soms. En daarbij een gevoel van ‘Shit, ik moet dit toch kunnen en weet dit allang!’ – soort van schaamte en oordeel. En steeds weer het onderzoek naar ‘Hee, wat heeft mij dat te vertellen, en wat doet dat met mijn systeem?’. Onderzoek onderzoek onderzoek, zonder hard werken. Van schaamte naar nieuwsgierigheid. Dankjewel!
Fijne reminder voor hoe schaamte ook de motor is voor wie je wilt zijn. Zodat ik het weer kan omarmen en verkennen. En een mooi pleidooi tegen de onverschilligheid en het beperkende dogma Succes-is-een-keuze. Omarmen en overstijgen, toch? 😉
Lieve Mauk, Mooi stuk!!
Ik las een stukje over schaamte wat helemaal aansluit bij hoe jij er zo mooi over schrijft.
” Door je zelfveroordeling, het sluiten van je hartskwaliteit en de vervreemding die in jou op gang wordt gebracht, voel je je ‘ongeschikt’ en heb je gevoelsmatig geen recht van bestaan. Hierdoor ontstaat het gevoel van ” Schaamte”, het gevoel dat je niet mag zijn wie je bent en dat je er in wezen ‘ niet mag zijn’. Bij het ervaren van ” Schaamte” wil je zo min mogelijk ruimte innemen, het liefst wil je verdwijnen. Je vindt het moeilijk om met jezelf te ‘moeten leven’. Toch is dit onaangename gevoel een grote katalysator van de relatie met jezelf en de wereld. Het zet je in beweging om de zin van je bestaan terug te vinden en het gevoel over je bestaansrecht te herstellen.” Mooi toch? Het komt uit “Het ontwaken van je dertien artskwaliteiten” geschreven door Gabriela en Reint Gaastra-Levin. Ik lees veel in hun boeken en het inspireert mij heel erg.