Een retraite doen?
Heb je wel eens een retraite gedaan? Dan verlang je daar wellicht weer naar. De innerlijke verdieping die je er vindt weegt meestal makkelijk op tegen het ongemak; fysieke pijn van bijvoorbeeld het zitten, of de verwarring doordat je buiten je comfort-zone getrokken wordt. Nederland is gezegend met een keur aan mogelijkheden. Er is veel Yoga, er zijn allerlei activiteiten op het gebied van relaties en intimiteit, er zijn allerlei activiteiten op de grotere Spirituele centra. En er zijn vele mogelijkheden om 3, 4 of zelf 7 of 10 dagen zitmeditatie te gaan doen. Vipassana of Zen-meditatie zijn daarbij de meest voorkomende.
Op naar de permissieve en hedonistische levensstijl
Het is niet verwonderlijk dat mensen uit de meest geavanceerde welvaartsmaatschappijen, sinds de jaren ’60 op het spoor zijn gekomen van Oosterse Verlichting. Deze mensen hadden tijd, geld en ruimte om de conventionele maatschappij achter zich te laten. De in Nederland dominante protestantse ethiek van investeren in de toekomst, sparen, hard werken en beperkte vrijheden op het gebied van seks en intimiteit sloeg om in het tegenovergestelde; een hedonistische permissieve levensstijl.
Klassieke verlichting
En dat sluit op het eerste gezicht naadloos aan bij het concept van Oosterse Verlichting waarin ‘bevrijding’ en ‘zijn’ centraal staan in plaats van conformisme, prestatie en doen. Ik noem dit ‘Klassieke Verlichting’ en verwijs daarmee naar de Oosterse betekenis van het woord ‘Verlichting’. Een betekenis die je terug vindt in stromingen als Hindoeïsme, Boeddhisme en Zen Boeddhisme.
Voorbij het Ego
Dit woord ‘Verlichting’ verwijst naar een ‘staat van zijn’ waarin we ons met niets identificeren. Waar we ‘Ik” tegen zeggen identificeert zich in deze staat van zijn niet met ideeën, noch met gevoelens of sensaties, noch met een bepaalde positie, rol of bezit. Het is een toestand waarin de ‘ik-gerelateerde’ activiteiten van de geest geen rol spelen; een toestand voorbij onze voorkeuren en gehechtheid. We zijn in een ‘staat van zijn’ die ook wel wordt aangeduid als ons ‘Ware Zelf’ of onze ‘Ware natuur’. ‘Verlicht zijn’ betekent vanuit dit perspectief, dat we vanuit non-duaal gewaar-zijn, in de zuivere geest rusten en doorzien dat ons ego een illusie is.
Klassieke Verlichting als noodzakelijke, maar onvoldoende voorwaarde
De staat van zijn van Klassieke verlichting, kan iedereen ‘bereiken’. Daarom kan ook iedereen in principe uit eigen (innerlijke) waarneming vaststellen welk een bevrijding er van uit gaat. En ik kan iedereen alleen maar van harte aanraden zich deze staat van zijn eigen te maken. (Bijvoorbeeld via MondoZen.) Voor vele niet godsdienstige tradities van spiritueel onderzoek is deze realisatie ofwel het doel en het eindpunt, ofwel een begin van iets anders. In mijn optiek is Klassieke Verlichting weliswaar nodig om helder te kunnen zijn, maar is op zichzelf onvoldoende voor een volwaardige ontwikkeling voor kwaliteit van leven.