Walging leren verstaan
Ergens van walgen en kotsen komt veel voor. Walging is een emotie die op verschillende gebieden van ons systeem signalen af kan geven. Zoals bij alle emoties, spreken die signalen bij de mens niet voor zichzelf. Ze dienen verstaan te worden in de context waarbinnen ze optreden. Walging werkt niet alleen op het niveau van ons fysieke lichaam, maar ook in de sociale wereld en genereert zelfs bepaalde waarden. Ook transmuteert walging onder bepaalde voorwaarden tot een innerlijk besef van schoonheid. Hoe werkt dat?
Emotie en gevoel
Emoties doen het gewoon in ons systeem. Ze doen voortdurend hun werk en zijn in het bloed te meten. Dat wil niet zeggen dat ze altijd in je lichaam gevoeld kunnen worden. Pas als een emotie een bepaalde intensiteit bereikt, wordt het sensorische deel van de hersenen geactiveerd. Dan pas geeft een emotie een gevoel in het lichaam. Je wordt bang, boos, verdrietig en zo voort. Je systeem geeft daarmee een signaal aan je af in de vorm van een gevoel. Maar dit gevoel kun je onderdrukken, waardoor de emotie niet toegelaten en ervaren wordt en het systeem vast zit. 1.) Dan kun je de emotie ook niet benutten en voor je laten werken.
Gevoelens als signalen leren verstaan
De verschillende lagen van ons wezen bestaan niet los van elkaar. Onze fysieke, emotionele, mentale en geestelijke toestanden, beïnvloeden elkaar continu. Dat is onze natuur. Dieren reageren onbewust en automatisch op de signalen van hun systeem. Voor ons is dat niet aan te raden omdat wij in een biotoop leven die door onszelf gemaakt is en waarin we afspraken hebben over wat wel of niet geoorloofd is. Nu het impulsieve ‘apenniveau’ dat wij ook nog hebben een hoog technologisch wapen als verlengstuk kan inzetten geldt dat des te meer. Meteen je gevoel volgen is daarom geen goed idee.
Homeostasemechanismen voor ons fysieke welbevingen
Ons fysieke lichaam kent allerlei homeostase-mechanismen die het lichaam in het juiste evenwicht houden. Ze sturen automatisch bij als we het te warm of te koud wordt, als het meer of minder zuurstof nodig heeft. Sommige geven signalen af. We merken bijvoorbeeld dat we zweten, meer ademen of dat onze hartslag verandert. Soms zijn de signalen makkelijk te verstaan: Dorst doet drinken, honger doet eten. Anderen signalen zijn moeilijker op te volgen: Stress vraagt om ontspanning. Maar volg dat signaal maar eens effectief op.
Ergens van walgen en kotsen kan verwarring oproepen
Walging is een naam die we aan een bepaald gevoel geven. Het hoeft echter niet meteen duidelijk te zijn wat voor signaal dat is. Het kan een signaal van het fysieke lichaam zijn, maar kan ook gaan over iets tussen mensen. Als het verwijst naar het lichaam, zou het verstaan kunnen worden als een signaal dat het eten niet goed te verorberen is. Maar als het verwijst naar een sociale situatie, kan het betekenen dat we van walgen van iets dat iemand doet. Walging kan zelfs ontstaan door mensen elkaar aandoen, of wat mensen dieren of de natuur aandoen. Dan geeft walging iets aan over onze waarden en ethisch besef.
Onderdrukken van walgen en kotsen
Ergens van walgen en kotsen is een homeostase-mechanisme dat hoort bij bepaalde situaties. Indien we onszelf toestaan het gevoel dat we walging noemen te voelen, kan de boodschap die er voor ons inzit wellicht verstaan worden. Als we het gevoel onderdrukken, doen we alsof we ongestraft een rood lampje uit het gevoels-dashboard kunnen halen dat we van de natuur gekregen hebben. Hoewel we dat heel vaak doen, verstoren we daarmee de evenwichts-mechanismen (homeostase-mechanismen) die we hebben.
De polen van het evenwicht
Een homeostase-mechanisme heeft altijd twee polen. Bij walging kan dat, zoals gezegd, het fysieke lichaam betreffen. De ene pool verwijst naar voedsel toelaten en verorberen. De andere kant naar het afweren, uitspugen en uitkotsen van voedsel. Als we deze dynamiek niet toelaten kunnen we verzuren en kunnen we zelfs last van onze gal krijgen.
Waar walging een sociale situatie betreft, is de ene pool dat we de manier waarop we door een ander benaderd worden toelaten, pikken of slikken. De andere pool is dat we we de ander afweren en figuurlijk van het gedrag kotsen. Als we op relationeel niveau onze walging niet toelaten en desnoods onze gal spugen door dingen tegen de ander te zeggen, kunnen we als mens verbitteren. En dat kan weer zijn terugwerking op het lichaam hebben waar de gal onder leidt.
De waarde waar ergens van walgen en kotsen naar verwijst
Wij mensen kunnen ons bewust worden van de waarde waar het homeostase-mechanisme van walging naar verwijst. Het geeft ons het vermogen om te onderscheiden of iets ‘passend’, ‘kloppend’ is of ‘op het juiste moment’, in de juiste mate’ en ‘in het juiste tempo’ gebeurt. Het mechanisme verwijst op een bewust niveau dus naar een waarde die we ‘passendheid’ kunnen noemen.
Walging verwijst op een hoger niveau van de geest naar schoonheid
Als je dingen aan je hebt laten gebeuren die niet passend en kloppend zijn, kun je je smerig voelen. Door walging toe te staan kun je jezelf dan weer ‘schoon-walgen’. Hier zien we dat aan ons gevoel voor ‘passendheid’, wat we van de natuur hebben gekregen, ook een geestelijk besef van schoonheid zit. Als iets perfect past en klopt, kan dat een gevoel van ‘schoon zijn’ of een besef van ‘schoonheid’ oproepen. Ook een schilderij waarin alles klopt en in elkaar past, kan ons de schoonheid ervan doen beseffen.
De situatie van de mens, is zijn perceptie van de situatie
De reacties die een dier, rondlopend in zijn biotoop heeft, zijn in zijn genenpakket verankerd. Zijn reacties zijn onbewust en ‘voorgeprogrammeerd’. Ons basispakket voorziet in het vermogen om onszelf te programmeren met betekenisvolle percepties van de werkelijkheid. Is dat gebeurd, dan verloopt het proces voor een groot deel weer net zo onbewust en automatisch als bij dieren. Daarom wordt de mens ook wel een ‘moral animal’ genoemd. De mens kan zelfs een situatie in zijn geest voorstellen, die geheel los van de reële werkelijkheid staat. Toch reageert ons systeem daar op dezelfde manier op als op de perceptie van een werkelijke situatie. Wat heeft dat voor gevolgen? In dit geval voor de werking van walging?
Als we geïdentificeerd zijn wordt alles ons door de strot geduwd
We zien in de huidige chaotische en onzekere situatie, dat het afgescheiden zelf, meer dan anders, op zoek is naar zekerheid. Dat doet het door zich te identificeren met gedrag, rollen, bezigheden, ideën etc. Het komt tot een zelfdefinitie welke niet zelden leidt tot een onneembare vesting waarin het opgesloten zit. Logisch dat alles wat daarmee in tegenspraak is, wordt ervaren als iets dat door de strot geduwd wordt. Dat is dan allemaal om van te kotsen. Sociale media zijn dan het dichtstbijzijnde openbare toilet dat gemakkelijk liggend op de bank met een telefoon betreden kan worden.
Ergens van kotsen vanuit het bewuste perspectief
Vanuit het bewuste perspectief is het een vorm van zelfonderzoek en oefening om te weten wanneer je vastzit in een mindset en zelfdefinitie. Als je dat constateert, weet je dat je afgesloten bent voor je omgeving. Vanuit je hogere intentie weet je dan dat het van belang is om daar beweging in te brengen. Dat doe je door je mindset te relativeren en de vaste waarheid ervan los te laten. Je kunt daarvoor bepaalde vormen van zelfonderzoek met emotiewerk doen. Dan kun je je weer openstellen voor je omgeving. Dan pas kun je de situatie opnieuw beoordelen. En misschien wekt je inschatting dan nog steeds walging op, maar wellicht ook niet. 2.) Wil je leren met deze en andere emoties om te gaan? Dat kan bij Omega Levensschool.