George Floyd bestaat ook in Nederland
Hoe komt het dat in de eerste volledig moderne democratie van de wereld, de VS, de gelijkberechtiging van de burger door de overheid geschaad wordt en George Floyd om het leven wordt gebracht? George Floyd bestaat ook in Nederland. Wat zijn daarvan de oorzaken?
De moderne natiestaat
In de Westerse Verlichting werd de scheiding van machten onderdeel van de staatsinrichting. Ook werd de gelijkberechtiging van de burger op een aantal terreinen ingevoerd. Gelijkberechtiging betekent dat de wet wordt gehandhaafd zonder aanziens des persoons. In de VS wordt deze gelijkberechtiging geweld aangedaan. Dat betekent in feite dat degenen die deze moderne natiestaat dragen zich niet aan de wet houden. Wat gaat er mis?
De ‘zelfidentiteit’ van de moderne mens
De moderne cultuur bracht een ‘zelf’ voort, dat op de ontwikkelingslijn van de ‘zelfidentiteit’ aangeduid wordt als het individuele of individualistische zelf. Vanuit een bewustzijnsperspectief wordt dit ‘zelf’ aangeduid als het ‘afgescheiden zelf’. Dit ‘zelf’ komt tot stand door een identificatie met zaken die door middel van opvoeding, scholing en vorming, van buitenaf worden aangereikt. De moderniteit heeft immers een mensbeeld waarbij het individu leeg is totdat het door opvoeding en scholing gevuld wordt. (Zie ook ‘IQ intelligent maar levensdom >)
De ‘zelfidentiteit’ van de postmoderne mens
Sinds de jaren zestig is er een opwaardering van de subjectieve gevoelens en perspectieven. Het ‘zelf’ dat zich in die tijd vormt, wordt in de literatuur over de ontwikkelingslijn van de zelfidentiteit, aangeduid als het ‘gevoelige zelf’.
Als er daarbij een exclusieve identificatie met gevoelens en gedachtes plaats vindt, zijn er geen individu-overstijgende referenties meer. Elke zelfoverstijgend idee over wat goed, waar of schoon is, wordt afgewezen en gedeconstrueerd en gerelativeerd tot iets subjectiefs. (Zie ook ‘Maakt Rutte een einde aan de gevoelige Nederlander? )
Anti-hiërarchisch en identificatie ‘hoe het voor mij is’
Deze deconstructie van alle waarden en waarheden, is ook de basis van het anti-hiërarchische wereldbeeld van het gevoelige zelf. Daarin is het echter hiërarchisch. Het is hiërarchisch in zijn anti-hiërarchische positie.
Het kan elk idee over wat dan ook aannemen. Dat wordt ook wel aangeduid als theoreticisme, omdat het los staat van elke verificatie. 1.) het gaat er louter om ‘hoe het voor mij is’. Dat is tevens de basis van ‘post truth’ zoals dat in onze samenleving bestaat.
De moderne zelfidentificatie die plaats vindt op basis van externe oriëntatie, ging in de postmoderne tijd naar een identificatie met interne subjectieve gevoelens en gedachtes. Van het ene afgescheiden zelf, naar het andere afgescheiden zelf.
Kan het postmoderne gevoelige zelf de moderne gelijkberechtiging invullen?
Nu is het een interessante vraag of het gevoelige zelf in staat is, van binnenuit de structuren van de moderne staat, vanuit een innerlijke oriëntatie invulling te geven? Vanuit zijn oorsprong en gevoel voor gelijkwaardigheid van elke oriëntatie zou je nog kunnen denken van wel. Maar dat is niet automatisch zo, want het subjectivisme heeft grote moeite met overstijgende structuren die voor iedereen gelden.
Als het gevoelige zelf onder druk komt te staan
Het gevoelige zelf leeft in een ‘post truth’ universumeen van een afgesloten subjectivisme zonder zelfoverstijgende referenties. Wat gebeurt er met dit gevoelige zelf, dat zich thuis voelt in een wereld met zachte waarden, die kunnen bloeien in de overvloed van een welvaartsmaatschappij, als de neoliberale economische conjunctuur alle ruimte heeft opgesoupeerd en er een klimaatcrisis, een migratiecrisis, een gezondheidscrisis en een economische crisis aanbreekt?
Het relativistische gevoelige zelf is links noch rechts
Het gevoelige zelf blijkt net zo gemakkelijk terug te grijpen op een wij/zij denken dat kenmerkend is voor het traditionele bewustzijn van voor de moderne tijd.
Het postmoderne relativistische gevoelige zelf is links noch rechts en doet zich in alle politieke kleuren voor. Zowel het links als het rechts populisme cultiveren het gevoelige zelf met succes. (Zie ook Populisme misbruikt postmodern bewustzijn.)
Het verstoorde gevoelige zelf
Het gevoelige zelf wordt in de huidige crisis hardhandig uit zijn subjectivistische theoreticisme gerukt. Het wordt getart zich af te vragen waar het staat ten opzichte van de vragen en problemen die zich opdringen. Niet als een volgend relativistische overweging, maar als oproep om met lijf en leden een antwoord te geven. Daar houdt het gevoelige relativistische zelf niet van. Het blijft liever buitenstaander.
Het gevoelige zelf convergeert met rechts traditioneel bewustzijn
Nu wordt het, ongetraind om zichzelf voorbij subjectieve gevoelsbehoeften in de strijd te mengen, in het vuur te gegooid. Het wordt gedwongen zich af te vragen waar zijn oriëntatie, voorbij zijn persoonlijke subjectieve ‘post truth’ wereld, ligt. In zijn afkeer naar de moderne wereld, waarin het om geld en efficiëntie en effectiviteit gaat, waarin mensen gebruikt worden voor gewin van anderen, ligt ineens de weg open naar de tijd waarin alles nog eenvoudig en duidelijk leek. Een tijd waarin ook ‘geloven’ zonder objectieve toets plaats kon vinden: de traditionele tijd met een sterk wij/zij denken. En zo convergeert het gevoelige zelf vanuit zijn ‘post truth’-wereld, in vele moderne samenlevingen gemakkelijk met de traditioneel wit rechtse cultuur. In de VS wordt dit ook nog eens politiek uitgebuit, waardoor de personele bezetting van het staatsapparaat, de vrije hand krijgt met de eigen voorkeuren de gelijkberechtiging als verworvenheid van de moderniteit te ondermijnen.
En in Nederland?
Zonder die excessen bestaat George Floyd daarom ook in Nederland. Het is namelijk onderdeel van een bredere beweging en heeft niet te maken met een bepaalde beroepsgroep. Deze convergentie bedreigt het gezonde midden. Het gezonde midden is alleen mogelijk als binnen elke culturele oriëntatie en politieke kleur, de identificatie met louter mentale logische constructies, of met subjectieve voorkeuren, overstegen wordt, ten behoeve van een bepaalde samenhang. Dit gebeurde ook tijdens de verzuiling door een samenwerking tussen het traditionele en het moderne bewustzijn. Maar wat betekent dat nu?
Een ander mensbeeld
De verworvenheden van de extern georiënteerde moderniteit, kunnen pas vanuit een innerlijke oriëntatie ingevuld worden als de innerlijke ontwikkeling van onszelf doorgroeit naar een niveau voorbij de identificatie met louter ideeën of gevoelens. Dit veronderstelt een nieuw mensbeeld. Een waarin we niet beginnen als een tabula rasa, maar als een wezen waarin in potentie alle menselijke eigenschappen aanwezig zijn en deze zich vanaf het begin gaan ontvouwen in overstijgende en includerende niveaus van ontwikkeling op een aantal ontwikkelingslijnen. (Fysiek, emotioneel, mentaal, transmentaal en spiritueel, moreel, ethisch, relationeel en op de lijn van de zelfidentiteit.)
De opvoeding van het wezen mens binnen een wereldcentrische context
Pas als we dat wezen dat we al zijn, van binnenuit leren kennen en verstaan, gaat er iets anders gebeuren. We zijn van meet af aan onderdeel van het leven, zowel fysiek, gevoelsmatig, mentaal en ten aanzien van zelfoverstijgende impulsen. De vraag is dus veeleer hoe je als mens leert luisteren naar wat zich aandient als het goede, het ware en het schone. Dat gaat voorbij persoonlijke voorkeuren, maar ook voorbij de voorkeuren van ‘mijn groep’ en voorbij de voorkeuren van ons moderne antropocentrisme. Daarvoor is een overstijgen van de zelfidentificatie an sich aan de orde. Dat wordt in verschillende ontwikkelingsmodellen wel gezien als een essentieel onderdeel van de volgende fase van de evolutie van mens-zijn. (Zie ook >) Tot die tijd is George Floyd in elke westers land te vinden.
1.) ‘Theoreticisme’ is een kritische term, waarmee F. Crews in ‘In the Big House of Theory’, aangeeft, hoe in de jaren ’70 het zo populaire werk van Thomas Kuhn ‘The Structure of Scientific Revolutions’ werd geïnterpreteerd door het postmoderne bewustzijnsniveau. Zie >