Maakt Rutte een einde aan de tolerante Nederlander?

Komt er een einde aan de vriendelijke Nederlander?

Komt er, met het aanpakken van Jihadisten, een einde aan een tijdperk? En zo ja, wat houdt dat in? En is dat erg? Gaan we daarmee terug in de tijd, of maken we een sprong voorwaarts? Juist Nederland kan veel meer dan alleen de democratische rechtsstaat handhaven!

De zachte kant van de Nederlandse cultuur

De cultuurlaag die sinds de jaren ’60 in Nederland aan steeds meer invloed heeft gewonnen, heeft een aantal met elkaar samenhangende waarden. Door onderzoekers op het gebied van cultuur en bewustzijnsontwikkeling worden de volgende waarden genoemd.
We zijn ondogmatisch, anti-hiërarchisch, hebben een voorkeur voor consensus, zijn pluralistisch en relativistisch en prefereren affectieve warmte boven koude rationaliteit. We hebben een multiculturele instelling en doorzien de cultuurgebondenheid van de waarden en ‘waarheden’. Er is een behoefte aan gelijke verdeling van macht en een afkeer van privileges die gebaseerd zijn op traditie, status, positie, bezit of kennis. Er is een gevoeligheid voor geslachtsidentiteit en een grote tolerantie voor verschillende geaardheden. Wat een geweldige verzameling waarden op een rij! Dit houdt heel wat meer in dan de waarden die voortkwamen uit de Franse revolutie.

Ieder mens en ieder gevoel telt!?

Bij elke cultuurlaag en bewustzijnsniveau hoort ook een bepaald type ‘zelf’. En de zelfidentiteit die bij deze laag hoort, heeft een bepaalde naam gekregen van deze onderzoekers: ‘Het gevoelige zelf.’ En dat heeft een reden, want dit ‘zelf’ heeft een mate van emotionele openheid en gevoeligheid waarin het gekwetst en geraakt kan worden. Het heeft de neiging om kwetsbare andere ‘gevoelige zelven’ te willen beschermen tegen kwetsing en onrecht. Het wordt assertief als de eigen gevoeligheid geweld wordt aangedaan. Het neigt er toe, te vinden dat ieder mens in gelijke mate telt en ieder mens een gevoel heeft dat gerespecteerd dient te worden. Politieke correctheid en emancipatoir denken liggen voor de hand, ook omdat het gevoelige zelf niet van hiërarchie houdt. Het gevoelige zelf neigt een platland te zien waar ieder mens van waarde is. Of zelfs dat ieder mens evenveel waard is omdat het een mens is.
En dat vindt ik heel mooi, maar niet zonder meer. En daar gaat het me hier om. Meer over het gevoelige zelf >> 

Het onvermogen van het gevoelige zelf

Het gevoelige zelf heeft zichzelf daarmee namelijk opgescheept met een bepaald onvermogen om tot morele oordelen te komen. Het kan niet oordelen omdat iedereen begrepen moet worden in zijn subjectieve gevoelens en positie en vanuit zijn culturele achtergrond. Als bijvoorbeeld jongeren van een bepaalde minderheid schade aanrichten, kan het gevoelige zelf moeite hebben met een veroordeling daar van, omdat ‘het toch ook samenhangt met hun culturele achtergrond’. En omdat het gevoelige zelf ant-hiërarchisch is, wil het ook geen hiërarchie aanleggen. Dat sommige mensen, volgens bepaalde maatstaven, minder waard zijn dan anderen omdat ze minder kwaliteit leveren of zelfs schade berokkenen, is voor het gevoelige zelf een lastig onderwerp.

Traditioneel etnocentrisch bewustzijn in je samenleving

En dan verschijnt er een zeer primitieve vorm van traditioneel etnocentrisch bewustzijn in je samenleving, dat zich beroept op de Islam en zich bekent tot de Islamitische Staat. Het roept in onze samenleving jongeren op om afstand te doen van hun relatief comfortabele, on-heroïsche, postmoderne, chaotische, onbestemde leventje in hun Nederlandse armoedige wijkje.
We hebben het hier over een vorm van het traditionele bewustzijn dat in zijn algemeenheid de volgende kenmerken heeft: Het is etnocentrische en racistisch, seksistisch, homofoob en verzet zich tegen de moderniteit met zijn wetenschap, agnostische levenshouding en universele rechten van de mens. Het organiseert zich hiërarchisch en is absolutistisch in zijn denken en zijn uitspraken en is niet voor rede vatbaar. Het doet zich in zijn beginstadium meestal voor in de vorm van een godsdienst en is in zijn jeugdige verschijningsvormen meestal gewelddadig. Dat geldt niet alleen voor de Islam, maar bijvoorbeeld ook voor een Christelijke variant, zoals die bestond tijdens de kruistochten. Dit bewustzijn veroorzaakt op dit moment de meeste problemen en oorlogen op de wereld.

Moderne bewustzijn is meer waard dan etnocentrische bewustzijn

Mark Rutte maakt nu met zijn kabinet, ondersteund door de kamer, een einde aan onze tolerantie houding. Dat lijkt me een goede zaak. Er wordt zelfs gekeken of de wet aangepast kan worden. We durven weer te oordelen en daar consequenties aan te verbinden. Wow! We nemen verantwoordelijkheid vanuit het bewustzijnsniveau van het moderne zelf. Het niveau dat voortgekomen is uit de Franse revolutie en waarop onze rechtsstaat gebaseerd is. En dat niveau van bewustzijn staat evolutionair gezien hoger op de ladder van de evolutie van bewustzijn, dan het etnocentrische niveau van bewustzijn. Het is geavanceerder, genuanceerder, heeft slavernij afgeschaft en burgerrechten ingevoerd en heeft onze individuele ontwikkeling mogelijk gemaakt. En omdat het deze waarden heeft, is meer waard, dan het etnocentrische bewustzijn.

Laten we mensen overtuigen en democratie invoeren?!

Misschien zijn we het vergeten, maar onze etnocentrische periode was ook niet in een jaartje voorbij. De 9 kruistochten vonden plaats tussen 1095 en 1271. En daarmee was het nog lang niet gedaan. Rechts Nationalisme en Fascisme zijn modernere varianten van hetzelfde bewustzijn, maar dan verpakt in een seculiere ideologie. Dus te denken dat we dit wel even klaren door Westerse democratie ‘in te voeren’ in bepaalde delen van de wereld, is vanuit de evolutie van bewustzijn gezien een illusie.

Het gaat ook om een sociaal economisch conflict!

Op de persconferentie (zie foto) stond Asscher uiteraard volledig achter Opstelten. Vanuit bovenstaande analyse volledig begrijpelijk. beiden staan voor de democratische rechtsstaat. Maar daarmee wordt niet zichtbaar dat we in het contact met radicaliserende jongeren, niet mogen vergeten dat het hier ook om een strijd tegen armoede en machteloosheid gaat. Zoals veel sociaal economische conflicten verpakken ze zich vaak in het jasje van een ideologie of godsdienst. Zie ook Blog van Paul de Blot >> Dus het gaat hier niet alleen om een strijd van de moderniteit tegenover een premodern verschijnsel, het gaan ook om een verpakte vorm van ‘klassenstrijd’. En daarin heeft Asscher, als het goed is, een wat andere positie dan Opstelten. Als de armoede in de schilderswijk afneemt is radicalisering minder verleidelijk. Het rijke Westen met zijn Christendom heeft zijn rechten verspeelt om als etnocentrische dekmantel voor strijd tegen armoede te fungeren. Daar is de Islam een veel logischere kandidaat voor.

Het afdwingen van modern bewustzijn is absoluut onvoldoende.

Het zou dus een grote vergissing zijn om te denken dat het het afdwingen van het moderne bewustzijn ons kan redden. We veronachtzamen dat drie zaken: De weerbarstigheid van de evolutie van het bewustzijn, de sociaal economische achtergrond van het conflict en onze medemenselijkheid.
Het moderne bewustzijn is er niet altijd even sterk in geweest om iedereen als mens te blijven zien. Het beziet mensen vanuit wat ze denken. Het is zelf namelijk ook geïdentificeerd met zijn ideeën. In dit geval met zijn kennis, kundigheden, rollen en posities en met zijn ideeën over hoe technologische en industriële vooruitgang te bereiken. Hier is het gevoelige zelf van de Nederlander, dat de mens achter de verschijningsvorm blijft zien, potentieel van groot belang. En het emancipatoire denken van het gevoelige zelf maakt het ook gevoelig voor sociaal onrecht en economische ongelijkheid.

Het gevoelige zelf staat nu voor de uitdaging zichzelf te overstijgen!!

Juist wij Nederlanders zouden nu, zonder onze democratische grondrechten te verkwanselen, vanuit het bewustzijnsniveau van het gevoelige zelf een menselijk en sociaal gezicht moet kunnen blijven vertonen. Maar dan moet het gevoelige zelf bereid zijn, zich zijn geprivilegieerde positie, in de evolutie van het bewustzijn, toe te eigenen.
Modern bewustzijn is beter en hoger dan etnocentrisch bewustzijn. Het bewustzijnsniveau van het postmoderne gevoelige zelf is potentieel beter en hoger dan een lauter modern bewustzijn. Maar het is alleen echt van waarde als het zijn plek in de hiërarchie claimt. Daarvoor dient het zijn relativistische, anti-conventionele, anti-intellectuele, altijd tolerante, anti-hiërarchische, dominant persoonlijke en overgevoelige zelf te overstijgen. Het heeft dan het traditionele bewustzijn, het moderne bewustzijn en het verzwakte postmoderne relativisme overstegen en doet weer werkelijk mee! Of gaan de vele ‘gevoelige zelven’ vooral zeuren over de te conservatieve aanpak, waar ze vast gelijk in hebben.